Kesriye’den Anadolu’ya Mübadele Yolculuğu

Yunan kaynaklarına göre, 1923 yılı itibariyle, Kesriye’de 40 yerleşim biriminde 13767 müslüman yaşamaktaydı. Belli başlı yerleşimlerdeki Müslüman nüfus şöyleydi:

Yerleşim yeri / Nüfus

Rupişta 1500

Kesriye 829

Oşeni 841

Gırleni 710

Şak 683

Revani 673

Zabordeni 600

Zelegoş 575

Gorentsi 650

Mavrova 450

Litsitsa 250

Yukarıdakilerin dışında yaklaşık 30 köyde daha 6000 kadar Müslüman ve Türk nüfus yaşamaktaydı.

Kesriye ve Rupişta kaza/kasaba olduklarından, Kesriye’deki en büyük Müslüman Türk köyünün Oşeni olduğu görülmektedir. Ancak, örneğin; buradaki kaynakta yer verilmese de Çetrok’un da oldukça büyük bir köy olduğunu biliyoruz.

Kesriye’deki Müslüman ahalinin başlıca geçim kaynağı tarım ve balıkçılıktı. Kaynakta bu şekilde yer verilse de ticaret yapan ve gurbetçi olarak yurtdışına ve özellikle Amerika'ya gidenler de vardı. Kesriyeliler namlı yapı ustaları olarak bilinirlerdi.

Mübadele anlaşmasının imzalanmasının ardından Batı Makedonya'da genel merkezleri Kozana ve Kayalar'da bulunan iki karma alt komite atandı ve bunlar Müslümanların düzenli bir şekilde göç ettirilmesinden sorumluydu. Müslümanlar yürüyerek Soroviç İstasyonuna, oradan da demiryoluyla Selanik'e gidecek ve son olarak Türk devlet gemilerine bineceklerdi. Yayalar için her 25 kilometrede bir geçici dinlenme istasyonu öngörüldü ve bunlardan biri Gorentsi’de oluşturuldu. Tabii ki, bazı varlıklı insanlar aşırı kalabalıktan kaçınmak için normal pasaportlarla ve masrafları kendilerine ait olmak üzere Türkiye'ye gittiler. Komiteler ayrıca kimin gönderileceğine, kimin ayrılması gerektiğine ve kimin gitmemesi gerektiğine karar vermekten de sorumluydu.

Göçün başlaması 1924 yılının Ocak ayından Temmuz ayına kadar iki dönem olarak planlanmışken, 1924 yılının Haziran ve Ağustos aylarında gerçekleşti. Karadeniz’den gelen Rum muhacirler 1922’den itibaren bölgeye ulaşmaya başladığından Müslümanlar ve Rumlar birkaç ay boyunca aynı evlerde bir arada yaşadılar. Aynı durum Anadolu’ya vardıklarında yerli Rumlarla evlerini paylaşma şeklinde yeniden gerçekleşti.

Sonuç olarak Müslümanlar her yerleşim yeri için belirli bir tarihte 1924 yazında yola çıkarıldılar ve yeni yurtlarına doğru yolculukları böylece başlamış oldu.

Kaynak: istorikakastorias.blogspot.com

Foto1: Mübadele döneminde Soroviç tren istasyonu

Foto2: Kesriyeli balıkçılar